‘Van zorg naar leven’. Dat is eigenlijk één van de redenen waarom ik ben gaan schrijven over de ouderenzorg. Ik heb (bijna) 12,5 jaar in de gehandicaptenzorg gewerkt met mensen met een ernstige meervoudige beperking. En heb dat met veel plezier gedaan. Maar toch heb ik nu (bijna) drie jaar geleden de overstap gemaakt naar ouderenzorgorganisatie Oktober. Ik werk hier als sociaal agoog en ondersteun collega's, bewoners, mantelzorgers en vrijwilligers in de omgang met onbegrepen gedrag of signaalgedrag.

Ouderenzorgorganisatie Oktober gaat de komende jaren aan de slag met het programma van ‘zorgen’ naar ‘leven’. Wat is het precies? Het programma Van Zorg naar Leven bestaat uit drie hoofdthema’s waarmee Oktober de komende jaren aan de slag gaat; samenwerken met familie, leven in veilige vrijheid en de binnen Oktober ontwikkelde methode ’t Huis (hier zal ik later nog over bloggen). Het doel van deze ontwikkeling is dat we hiermee beter kunnen aansluiten bij de leefwereld van de bewoner.

Hoe ziet dat in de praktijk eruit? Binnen de ouderenzorg zijn we gewend om zorg te leveren aan onze bewoners en om voor hen te ‘zorgen’. Dit betekent dat we vaak gericht zijn op de basiszorg zoals eten, drinken, slapen, medische gezondheid en activiteiten. We willen juist meer de aandacht richten op ‘leven’. Want voor ieder mens is kwaliteit van leven belangrijk. En wat die kwaliteit van leven inhoudt is voor iedereen anders. Ik ga het verder uitleggen aan de hand van een bewoner uit de praktijk, mevrouw van Dissen (naam is fictief). Mevrouw woont thuis en verhuist naar een kleinschalige woning van Oktober. Dit vanwege problemen in de thuissituatie, die voortkomen uit de vorm van dementie die ze heeft. Vanuit het ‘zorgen’ zijn we gewend om mevrouw in een bed te laten plaatsnemen. Dat zijn we immers gewend en dat is ook het fijnste. Maar mevrouw was nog mobiel en sliep thuis elke nacht op een met touw bij elkaar gebonden tweezitsbankje. Tja, hoe krijgen we mevrouw dan in een hoog-laag bed? Voor de leken onder ons; een hoog-laag bed is een bed dat omhoog en omlaag kan, zodat we op een verantwoorde manier zorg kunnen verlenen. Zorgverleners hebben ook maar één rug. Hoe krijgen we haar in bed? Gaat ze niet op de grond liggen? Hoe maken we het bed leuk? Zou een vast ritueel hierbij helpend zijn? Nee, waarschijnlijk niet. Mevrouw was zo gewend om op het bankje te slapen. Kan mevrouw slapen op haar eigen krakkemikkige bankje? Het bankje is wel krakkemikkig, maar het is en blijft haar bankje. Het bankje geeft mogelijk herkenbaarheid en een gevoel van veiligheid. Okay. Duidelijk, we verhuizen het bankje met mevrouw mee. Er zitten geen nadelige gevolgen aan op dit moment. Mevrouw heeft daarom ook enkele maanden op haar eigen met touw bij elkaar gebonden bankje geslapen. Een dergelijke verhuizing heeft al veel impact. Dus op maat bekijken hoe we dit zo fijn mogelijk kunnen maken, is waardevol. Ik vind het zelf ook fijn als de voor mij belangrijke spullen meeverhuizen naar mijn nieuwe plek. En zeker als ik zelf liever niet naar die nieuwe plek ga. Ieder mens is graag thuis in zijn veilige vertrouwde plek. Maar soms gaat dat niet meer. Zoals ook bij deze mevrouw van Dissen.

Stel je voor dat we het bankje niet meegenomen hadden. Het had dan zo kunnen zijn dat we in de avond tegen bijzondere situaties aan kunnen lopen. Bij het naar bed brengen was mevrouw bijvoorbeeld iedere keer uit bed gekomen en liep ze naar de woonkamer om daar op het bankje te gaan slapen. De nachten kunnen dan onrustig zijn. Maar juist met deze aanpak heb ik hier alleen maar over hoeven te fantaseren. Haar bankje gaf mevrouw herkenning. Het geeft haar een gevoel van thuis.
Op maat is er dus een mooie oplossing bedacht om het voor deze mevrouw prettiger te maken. Wij als zorgverleners stapten af van onze gewoonte van het hoog-laag bed en maakten ruimte voor het bankje in het kader van kwaliteit van leven. Mooi. En leerzaam.

De bedoeling van het programma van zorg naar leven is een sterk samenwerkingsverband maken en behouden tussen de bewoners, de mantelzorgers en alle medewerkers. Waarbij de focus minder komt te liggen op de medische zorg en de basisverzorging, maar waar meer aandacht en focus ligt op het sociaal welbevinden en het creëren van een thuisgevoel.

Juist met deze ontwikkeling wil ik bezig zijn als agoog. Hoe kunnen we de kwaliteit van leven van de mensen die bij ons wonen zo optimaal mogelijk maken en houden? En wat zou jij willen? Wat zou jou helpen in een dergelijke situatie? Wat geeft jou veiligheid? En een fijn gevoel? Wat maakt een dergelijke ingrijpende gebeurtenis wat draaglijker voor jou? Wat heb jij dan nodig? Dat zijn vragen die ik mezelf ook vaak stel. Ik probeer me in te leven in de ander. Ik wil daarom mijn bijdrage leveren binnen het programma van ‘zorg’ naar ‘leven’. Ik hoop jij ook!

Wil jij ook bijdrage leveren?

Of heb jij nog vragen?

Stuur me dan een email, Whatsapp-bericht of een DM.

Tom Mouwen.

Sociaal agoog bij ouderenzorgorganisatie Oktober